نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• روح اله یوسفی ¹
• محمد یونسی الموتی ²

¹ عضو هیات علمی موسسه تحقیقات برنج کشور

² عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

چکیده

مطالعه شاخص‌های مکانیزاسیون برنج هر منطقه برای انتخاب درست و استفاده بهینه ماشین‌های برنج و انجام به موقع عملیات کشاورزی دارای اهمیت و ضروری است. برای تعیین وضعیت موجود مکانیزاسیون برنج و ارائة راهکارهای مکانیزاسیون در مراحل تولید این محصول مطالعه‌ای در استان گیلان انجام شد. جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها از طریق تکمیل پرسشنامه و با مراجعه به منابع آماری موجود و بررسی‌های میدانی صورت گرفت. از اطلاعات بدست آمده، شاخص‌های تعیین کننده وضعیت مکانیزاسیون زراعت برنج محاسبه شدند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که درجه مکانیزاسیون عملیات خاک‌ورزی، کاشت با نشاکار، سمپاشی، وجین و برداشت (دروگر و کمباین) به ترتیب 100، 55/72، 57/23، 62/4 و 83/84 درصد است. بیشترین سطح مکانیزاسیون مربوط به شهرستان رودبار با مقدار 12/9 اسب بخار در هکتار و کمترین برای شهرستان شفت با 75/1 اسب بخار در هکتار بدست آمد. کمترین بازده اقتصادی مربوط به شهرستان رودبار با مقدار 22/0 و بیشترین آن برای شهرستان شفت با 51/1 تن بر اسب‌بخار محاسبه شد. بیشترین ضریب بهره‌وری مربوط به عملیات نشاکاری با نشاکار 4 ردیفه و کمترین آن برای عملیات شخم اول (زمستانه) با گاوآهن برگرداندار تراکتوری می‌باشد. متوسط ظرفیت مکانیزاسیون برنج در استان گیلان 5/404 اسب‌بخار-ساعت بر هکتار است. بطور متوسط در استان به ازای هر؛ 27 هکتار یک تراکتور، 4 هکتار یک تیلر، 30 هکتار یک نشاکار و 60 هکتار یک کمباین مخصوص برنج موجود است. بدلیل پایین بودن تعداد ماشین‌های خودگردان در استان نسبت به تعداد بهره‌برداران، باعث گردیده قدرت تصمیم‌گیری بهره‌برداران در انجام عملیات در زمان مناسب پایین باشد.

کلیدواژه‌ها

• بازده اقتصادی
• توان اجرایی
• درجه مکانیزاسیون
• سطح مکانیزاسیون
• ظرفیت مکانیزاسیون