نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

2 مربی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

چکیده

امروزه سطح کشاورزی حفاظتی در جهان بیش از 180 میلیون هکتار و یکی از مزایای اصلی آن بهبود بهره­ وری آب است. این تحقیق در بارۀ کاشت سویا تحت مدیریت­ های مختلف میزان بقایا و روش­ های خاک ­ورزی روی بقایای گندم است که به صورت کرت­ های نواری در قالب طرح بلوک ­های کامل تصادفی در سال‏ های 1389 و 1390 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. تیمارهای اصلی در سه سطح مدیریت بقایا، شامل 1R: سوزاندن، R2: حفظ 50 درصد بقایا و تیمار R3: حفظ 100 درصد بقایا و تیمارهای فرعی نیز در سه سطح روش‏ های خاک‏ ورزی، شامل T1: خاک­ ورزی مرسوم (شخم + دیسک + کشت با ردیف‌کار)، T2: کم خاک ­ورزی (خاک‌ورزی حداقل با دستگاه خاک ­ورز مرکب+ کشت با ردیف‌کار) و T3: بی­ خاک­ورزی (کشت با کارندۀ بی­خاک‌ورز) است. نتایج بررسی­ها نشان می­دهد تیمار اصلی R2 و تیمار فرعی T3 بهترین بازده را از نظر تولید داشته ­اند و عملکرد محصول 47/7 و 17/4 درصد به‌ ترتیب نسبت به R1 و T1 افزایش داشته ­است. بیشترین و کمترین میزان حجم آب مصرفی به مقدار 3950 و 2690 مترمکعب در هکتار به ‌ترتیب متعلق به تیمار R1 و R3 و حداکثر و حداقل بهره‌وری آب سویا به ترتیب مربوط به تیمارهای R2 وR1 به میزان 1/13 و 0/55 کیلوگرم بر مترمکعب بوده است. کاشت در شرایط بی‌خاک‌ورزی موجب بهبود بهره‌وری آب سویا نسبت به روش مرسوم به مقدار 15/3 درصد شده است.

کلیدواژه‌ها

Adem, H. H., Tisdall, J. M., & Willoughay, M. (l984). Tillage management changes size distribution of aggregates and macro-structure of soil used for irrigated row crops. Soil and Tillage Research, 4, 561-570.
 
Al-Darby, A. M., & Lowery, B. (1984). Conservation tillage: A comparison of methods. Agricultural Engineering, 65(10), 23-24.
 
Alvarez, A., & Steinbach, H. S. (2009). A review of the effects of tillage systems on some soil physical properties, water content, nitrate availability and crops yield in the Argentine Pampas. Soil and Tillage Research, 104, 1-15.
 
Amuri, N., Brye, K. R., Gbur, E. E., Popp, J., and Chen, P. (2008). Soil property and soybean yield trends in response to alternative wheat residue management practices in a wheat-soybean, double-crop production system in eastern Arkansas. Electronic Journal of Integrative Biosciences, 6(1), 64-86.
 
Anon. (2000). Terminology and efinitions for soil-tool relationships. ASAE Standard.
 
Anon. (2017). Agricultural Statistics. Ministry of Jihad-e-Agriculture, Deputy Director of Planning and Economics, ICT Center, Vol I: Crop Production. (in Persian)
 
Anon. (2018). Soystats. Available at: http://www.soystats.com/.
 
Asadi. M. E. (2012). Optimum Crop Water Management. Noruzi Pub. Gorgan, Iran. (in Persian)
 
Asadi, M. E., & Sadeghi, S. (2017). Healthy Soils With Conservation Agriculture Systems. Noruzi Pub. Gorgan, Iran. (in Persian)
 
Barut, Z. B., & Celik, I. (2010). Different tillage systems affect plant emergence, stand establishment and yield in wheat-corn rotation. The Philippine Agricultural Scientist, 93(4), 392-398.
 
Baumhardt, R. L., & Jones, O. R. (2002). Residue management and tillage effects on soil-water storage and grain yield of dryland wheat and sorghum for a clay loam in Texas. Soil and Tillage Research, 68, 71-82.
 
Blackshaw, R. E., Larney, G. O., Lindwall, C. W., & Kozub, G. C. (1994). Crop rotation and tillage effects on weed populations on the semi-arid Canadian prairies. Weed Technology, 8, 231-237.
 
Bolliger, A., Magid, J., Amado, J. J. C., Neta, F. S., dos Santos Ribeiro, M., Calegari, A., Ralish, R., & Neergaard, A. (2006). Taking stock of the Brazilian zero-till revolution: a review of landmark research and farmers’practices. Advances in Agronomy, 91, 47-110.
 
Casa, R., & Lo Cascio, B. (2008). Soil conservation tillage effects on yield and water use efficiency on irrigated crop in central Italy. Journal of Agronomy and Crop Science. 149, 310-319.
 
Cruse, R., & Ressler, D. (2004). Lesson 8: Water Flow in Soil. Agronomy 502: Chemistry, Physics, and Biology of Soils. CD-ROM. Iowa State University.
 
Dahiya, R., Ingwersenb, J., & Streckb, T. (2007). The effect of mulching and tillage on the water and temperature regimes of a loess soil: Experimental findings and modeling. Soil and Tillage Research, 96(1-2), 52-63.
 
Edwards, J. H., Thurlow, D. L., & Eason, J. T. (1988). Influence of tillage and crop rotation on yields of corn, soybean and wheat. Agronomy Journal, 80, 76-80.
 
Farooq, M., & Siddique, K. H. M. (2015). Conservation Agriculture. Springer International Pub. Switzerland.
 
Halvorson, A. D., Mosier, A. R., Reule, C. A., & Bausch, W. C. (2006). Nitrogen and tillage effects on irrigated continuous corn yields. Agronomy Journal, 98, 63-71.
 
Howell, T. A. (2008). Irrigation Efficiency. In: S. W. Trimble (Ed.) Encyclopedia of Water Science. CRC Press. Taylor & Francis Group. Boca Raton, FL.
 
Kassam, A., Friedrich, T., & Derpsch, R. (2018). Global Spread of Conservation Agriculture. International Journal of Environmental Studies. https://doi.org/10.1080/00207233.2018. 1494927.
 
Martens, D. A. (2000). Nitrogen cycling under different soil management systems. Advances in Agronomy, 70, 143-191.
 
Nielsen, D. C., Unger, P., & Miller, P. R. (2005). Efficient water use in dryland cropping systems in the Great Plains. Agronomy Journal, 97, 364-372.
 
Norwood, C. (1999). Water use and yield of dryland row crops as affected by tillage. Agronomy Journal, 91, 108-115.
 
Oorts, K., Garnier, P., Findeling, A., Mary, B., Richard, G., & Nicolardot, B. (2007). Modeling soil carbon and nitrogen dynamics in no-till and conventional tillage using PASTIS model. Soil Science Society of America Journal, 71, 336-346.
 
Padgitt, M., Newton, D. Penn, R., & Sadretto, C. (2000). Production practices for major crops in U. S. Agriculture, 1990-1997. Economic Research Service (ERS)/(USDA). Statistical Bulletin. No. SB969. Available at: http://www.ers.usda.gov.
                                   
Papendick, R. I., Lindstrom, M. J., & Cochran, V. L. (1973). Soil mulch effect on seedbed temperature and water during fallow in eastern Washington. Soil Science Society of America Proceedings, 37, 307-314.
 
Popp, M. P., Oliver, L. R., Dillon, C. R., Keisling, T. C., & Manning, P. M. (2000). Evaluation of seedbed preparation, planting method and herbicide alternatives for dryland soybean production. Agronomy Journal, 92, 1149-1155.
 
Rydberg, T. (1990). Effects of plough less tillage and straw incorporation on evaporation. Soil and Tillage Research, 17, 303-314.
 
Saha, S., Chakraborty, D., Sharma, A. R., Tomar, R. K., Bhadraray, S., Sen, U., and Behera, U. K., Purakayastha, T. J., Garg, R. N., & Kalra, N. (2010). Effect of tillage and residue management on soil physical properties and crop productivity in maize (Zea mays) – Indian mustard (Brassica juncea) system. Indian Journal of Agricultural Sciences, 80(8), 679-685.
 
Sasal, M. C., Andriulo, A. E., & Taboada, M. A. (2006). Soil porosity characteristics and water movement under zero tillage in silty soils in Argentinian Pampas. Soil and Tillage Research,87, 9-18.
 
Schwartz, R. C., Baumhardt, R. L., & Evett, S. R. (2010). Tillage effects on soil water redistribution and bare soil evaporation throughout a season. Soil and Tillage Research,110, 221-229.
 
Sessiz, A., Alp, A., & Gursoy, S. (2010). Conservation and conventional tillage methods on selected soil physical properties and corn yield and quality under cropping system in Turkey. Bulgarian Journal of Agricultural Science, 16(5), 597-608.
 
Vetsch, J. A., Randall, G. W., & Lamb, J. A. (2002). Corn and soybean production as affected by tillage systems. Agronomy Journal, 99, 952-959.
 
Wiese, A. F., Marek, T., & Harman, W. L. (1998). No-tillage increases profit in a limited irrigation-dryland system. Journal of Production Agriculture, 11, 247-252
 
Wilhelm, W. W. J., Doran, W., & Power, J. F. (1986). Corn and soybean yield response to crop residue management under no tillage production systems. Agronomy Journal, 78, 184-189.