نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، گرگان، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک بیوسیستم دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 استادیار گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

4 دانشیار گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

پیش‌برهای ادوات بی‌خاک‌ورزی بهترین وسیله برای عبور از بین بقایای گیاهی هستند که به همراه
شیاربازکن­ها، خاک را برای استقرار بذرآماده می­کنند. به همین منظور چهار نوع خاک‌ورز شاخه­ای در جلوی ردیف‌کار مکانیکی سویا نصب و آزمایشی بر پایه طرح کرت‌های خرد شده نواری انجام شد. چهار عامل اصلی شامل خاک‌ورز (پنجه­غازی، ناخن­دار، قلمی و T وارونه) و سه عامل فرعی سرعت پیش­روی تراکتور (8/4، 2/7 و 4/9 کیلومتر بر ساعت) بودند و ردیف‌کار روی فواصل ردیف 50 سانتی‌متر تنظیم شد. خاک‌ورز پنجه غازی نسبت به دیگر خاک‌ورزهای مورد بررسی دارای بیش­ترین عرض و عمق خاک­ورزی به مقدار 4/24 و 3/7 سانتی‌متر بود. نتابج نشان داد خاک‌ورز T وارونه در عمق 5/51 میلی‌متری کاشت با کمترین میزان پراکندگی، اگرچه اختلاف معنی‌داری نداشته ولی بیشترین بازده یکنواختی توزیع بذر روی ردیف به میزان 4/80 % را داشت و افزایش سرعت تغییری در عمق کاشت بذرها ایجاد نکرد اما فاصله طولی بین دو بذر را افزایش داد. همچنین بیشترین شاخص کیفیت دقت کاشت با 7/42 % و کمترین شاخص چندتایی کاشت با 8/46 % مربوط به این تیمار بوده و درصد نکاشت آن نیز به مقدار 5/10 درصد در حدود سایر خاک‌ورزها بوده است. هرچند خاک‌ورز T وارونه بهتر بوده و در سرعت 8/4 کیلومتر بر ساعت کارایی بیشتری را از نظر شاخص­های فنی کاشت داشته است اما خاک‌ورز ناخن­دار عملکرد محصول بیشتری را باعث شده و ساده­تر و کم‌هزینه­تر است و از بین بقایای گیاهی راحت­تر عبور می­کند.

کلیدواژه‌ها

Aikins, K. A., Antille, D. L., Jensen, T. A., Barr, J. B., Ucgul, M., & Desbiolles, J. M. A. (2018). No-tillage tine furrow opener performance: Soil-tool-residue interactions, tool geometry and settings. ASABE Paper No.: 1800251. St. Joseph, MI.: ASABE. Doi: 10.13031/aim.201800251.
Brandelero, E. M., Adami, P. F., Modolo, A. J., Baesso, M. M., & Fabian, A. J. (2015). Seeder performance under different speeds and its relation to soybean cultivators yield. Journal of Agronomy, 14(3), 139-145.
Bahrani, M., Raufat, M., & Ghadiri, H. (2007). Influence of wheat residue management on irrigated corn grain production in a reduced tillage system. Soil and Tillage Research, 94, 305-309.
Çelik, A. (2009). The factors affecting performance of direct seeding machines. Ziraat Fakültesi Dergisi, Atatürk Üniversitesi, 40, 101-108.
Çelik, A., & Altikat, S. (2012). Peformances of various furrow openers, covering components, and forward speeds of no-till seeders for sowing of winter wheat. Journal of Agricultural Sciences, 18, 226-238.
Doan, V., Chen, Y., & Irvine, B. (2005). Effect of oat stubble height on the performance of
no-till seeder openers. Canadian Biosystems Engineering, 47, 37-44.
Gohlke, T., Ingersoll, T., Roe, R. D., Oregon, N., & Pullman, W. (2000). Soil disturbance in no-till and direct seed planting systems. Natural Resources Conservation Service. Agronomy Technical Note, 39, 1-6.
Guérif, J., Richard, G., Dürr, C., Machet, J., Recous, S., & Roger-Estrade, J. (2001). A review of tillage effects on crop residue management, seedbed conditions and seedling establishment. Soil and Tillage Research, 61, 13-32.
Janelle, L., Tessier, S., & Lague, C. (1993). Seeding tool design for no-tillage conditions in the north-east. American Society of Agricultural Engineers. Meeting (USA).
Kachman, S., & Smith, J. (1995). Alternative measures of accuracy in plant spacing for planters using single seed metering. Transactions of the American Society of Agricultural Engineers, 38, 379-387.
Kaspar, T., & Erbach, D. (1998). Improving stand establishment in no-till with residue-clearing planter attachments. Transactions of the American Society of Agricultural Engineers, 41, 301-306.
Kushwaha, R., Vaishnav, A., & Zoerb, G. (1986). Soil bin evaluation of disc coulters under no-till crop residue conditions. Transactions of the American Society of Agricultural Engineers, 29, 40-44.
Li, Yang., Bingxin, Y., Tao, C., Yiming, Y., Xiantao, H., Quanwei, L., Zhijie, L., Xiaowei, Y., & Dongxing, Zh. (2016). Global overview of research progress and development of precision maize planters. International Journal of Agricultural and Biological Engineering, 9(1), 9-26.
Modolo, A. J., Trogello, E., Stefani Pagliosa, E., Dallacort, R., Kolling, E. M., & Sgarbossa, M. (2012). Seeding quality and soybean yields from using different furrowers and operation speeds. Semina: Ciências Agrárias, 33(1): 3009-3016.
Murray, J., Tullberg, J. N., & Basnet, B. (2006). Planters and their components: types, attributes, functional requirements, classification and description. ACIAR Monograph No. 121.
Payton, D., Hyde, G., & Simpson, J. (1985). Equipment and methods for no-tillage wheat planting. Transactions of the American Society of Agricultural Engineers, 28, 1419-1424.
Pittelkow, C. M., Linquist, B. A., Lundy, M. E., Liang, X., van Groenigen, K. J., Lee, J., van Gestel, N., Six, J., Venterea, R. T., & van Kessel, C. (2015). When does no-till yield more? A global meta-analysis. Field Crops Research, 183, 156-168.
Portella, J. A. (1983). Um estudo preliminar das forças atuantes em elementos rompedores de semeadeiras diretas comerciais (Dissertação (mestrado)), Universidade Estadual de Campinas, Faculdade de Engenharia de Alimentos e Agricola, Campinas, SP. Disponí.
Senapati, P., Mohapatra, P., & Satpathy, D. (1988). Field performance of seeding devices in rain fed situation in Orissa, India. Agricultural Mechanization in Asia, Africa, and Latin America, 19, 35-38.
Sharifi, A., Sadeghnezhad, H. R., & Faraji, A. (2016). Comparison of effects of machine performance parameters and energy indices of soybean production in conservation and conventional tillage systems. Journal of Agricultural Machinery, 6(2), 510-523. (in Persian)
Staggenborg, S. A., Taylor, R., & Maddux, L. D. (2004). Effect of planter speed and seed firmers on corn stand establishment. Applied Engineering in Agriculture, 20, 573-580.
Xiangcai, Zh., Hongwen, L., Ruicheng, D., Shaochun, M., Jin, H., Qingjie, W., Wanzhi, C., Zhiqi, Zh., & Zhiqiang, Zh. (2016). Effects of key design parameters of tine furrow opener on soil seed bed properties. International Journal of Agricultural and Biological Engineering, 9(3), 67-80.