نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار بخش تحقیقات آبیاری و زهکشی مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

2 فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی ارشد گروه آبیاری و زهکشی دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشیار گروه آبیاری و زهکشی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

انتخاب پوشش (فیلتر) مناسب، یکی از موارد اصلی در تضمین عملکرد سامانه­های زهکشی زیرزمینی است.  در سال­های اخیر تأمین پوشش­های دانه­ای (شن و ماسه) به­دلایلی مانند دوری معادن از محل اجرای پروژه­ها، هزینه زیاد، نامتناسب بودن
دانه­بندی با خاک محل و مسائل زیست­محیطی دشوار شده است و به­همین دلایل کاربرد پوشش­های مصنوعی به­عنوان جایگزین مطرح شده که نیاز به بررسی و تأیید دارد.  در این تحقیق، با توجه به اهمیت تطابق پوشش زهکشی با خصوصیات خاک و شرایط هر منطقه، تناسب پوشش­های مصنوعی رایج برای استفاده در اراضی تحت زهکشی دشت شادگان واقع در استان خوزستان بررسی شده است.  به این منظور، آزمون­های نفوذسنجی مطابق استاندارد ASTM D-5101 روی سه نمونه پوشش مصنوعی PLM شامل یک نمونه با مشخصه تجاری PP450 تولید خارج و دو نمونه با مشخصه­های تجاری PP450 و PP700 تولید شده در یکی از کارخانه­های داخل کشور اجرا شد.  مقادیر هدایت هیدرولیکی و نسبت گرادیان مجموعه خاک- پوشش مصنوعی برای سه پوشش فوق تعیین شد.  متوسط هدایت هیدرولیکی برای پوشش­های PP450 خارجی و PP450 و PP700 ایرانی به­ترتیب 21/0، 11/0 و 13/0 متر در روز و متوسط نسبت گرادیان برای این پوشش­ها به­ترتیب 86/1، 78/0 و 84/0 به­دست آمد.  با توجه به مقادیر نسبت گرادیان و تغییرات هدایت هیدرولیکی، عملکرد پوشش­های PP450 و  PP700ایرانی نزدیک به­ هم ارزیابی شد و در الویت قرار گرفت، اما مقادیر هدایت هیدرولیکی و نسبت گرادیان مجموعه خاک- پوشش PP700 ایرانی، درصد تغییرات و نوسان کمتری را در خلال آزمون از خود نشان داد.

کلیدواژه‌ها

Anon. 2006. Standard Test Method for Measuring the Soil- Geotextile System Clogging Potential by the Gradient Ratio. ASTM D-5101 Standard. American Society for Testing and Materials.
Azizi, J. 2007. Evaluation of synthetic drain filter performance compared with conventional gravel envelopes in drain tubes. M. Sc. Thesis. Irrigation and Drainage Department. University of Shahid Chamran. Ahwaz. Iran. (in Farsi)
Dierickx, W. and Vlotman, W. F. 1995. Drain Envelope Laboratory Testing and Analysis Procedures. IWASRI Publication No. 109. International Water Logging and Salinity Institute. Lahore. Pakistan. NRAP Report No. 36, 124 pp.
Esmaeili, A. 2010. Investigate the feasibility of replacing the synthetic envelope in the place of common granular envelope and non-use of envelope around the drainage tube in land in equipping and modernization of Shadegan. M. Sc. Thesis. Ferdowsi University of Mashhad. Mashhad. Iran. (in Farsi)
Giroud, J. P. 1982. Filter criteria for geotextiles. Proceeding of the Second International Conference on Geotextiles. Aug. 1-6. Las Vegas. USA. Vol. I, 103-108.
Giroud, J. P. 1995. Quantification of geosynthetic behavior. Proceeding of the Conference on Geotextiles, Geomembrances and Related Products. Singapore.
Hassanoghli, A. 1996. Technical investigation on a geotextile drain pipe in soil depth through different laboratory physical models. M. Sc. Thesis. University of Tehran. Tehran. Iran. (in Farsi)
Hassanoghli, A. 2009. Select and applying of a proper geotextile as a drain envelope in subsurface drainage. Agricultural Engineering Research Institute (AERI). Technical Pub. No. 20. (in Farsi)
Hassanoghli, A. and Pedram, Sh. 2013. Assessment of clogging potential of three different synthetic drainage envelopes in application of saline water and soil permeability test. J. Water Soil. 26(6):
1395 -1409. (in Farsi)
Hassanoghli, A., Esmaili-Aminlooei, A. and Sakhaei-Rad, H. 2013. Investigation of subsurface drainage system operation without envelope on water table control in compare with conventional mineral envelope in Shadegan region. Iranian J. Water Soil Res. 44(3): 225-236. (in Farsi)
Karimi, B., Parsinejad, M., Hassanoghli, A. and Liaghat, M. 2008. Evaluations of three synthetic drain envelopes filter performance as compared with conventional envelope (laboratory experiment). Iranian J. Irrig. Drain. 2(2): 81-92. (in Farsi)
Mahdi-Nejadiani, B. 2007. Laboratory evaluation of synthetic envelope application in subsurface drainage and compared with conventional envelopes. M. Sc. Thesis. Irrigation Engineering Department, University of Shahid Chamran. Ahwaz. Iran. (in Farsi)
Ojaghlou, H., Sohrabi, T., Rahimi, H., Hassanoghli, A., Ghobadinia, M. and Mohammadi, M. 2010. Laboratory study of the effect of amount of EC and SAR of irrigation water on the performance of drainage system envelope. Iranian Water Res. J. 5(8):125-134. (in Frasi)
Pedram, Sh. and Hassanoghli, A. 2013. Assessment of permeability test results of susceptibility of utilizing water quality in prediction synthetic drainage envelopes' mineral clogging potential. Iranian Water Res. J. In Publish. (in Farsi)
Pedram, Sh., Hassanoghli, A. R., Mashal, M. and Liaghat, A. M. 2011. Laboratory comparison of two domestic synthetic drainage envelope samples (PP450) with an imported product. J. Agric. Eng. Res. 12(2): 19-40. (in Farsi)
Raisinghani, D. V. and Viswanadham., B. V. S. 2010. Evaluation of permeability characteristics of a geosynthetic-reinforced soil through laboratory tests. Geotext. Geomembranes. 28(6): 579-588.
Ritzema, H. P., Nijland, H. J. and Croon, F. W. 2006. Subsurface drainage practices: from manual installation to large-scale implementation. Agr. Water Manage. 86(1-2): 60-71.
Samani, Z. A. and Willardson, L. S. 1981. Soil hydraulic stability in a subsurface drainage system. T. ASABE. 24(3): 666-669.
Shan, H. Y., Wang, W. L. and Chou, T. C. 2001. Effect of boundary conditions on the hydraulic behavior of geotextile filtration system. Geotext. Geomembranes. 19(8): 509-527.
Stuyt, L. C. P. M., Dierieckx, W. and Beltran, M. 2000. Material for subsurface land drainage system. FAO Irrigation and Drainage Paper. NO. 60. Rome.
Van Zeijts T. E. J. 1992. Recommendations on the use of envelopes based on experiences in the Netherlands. Proceedings of 5th International Drainage Workshop. Lahore. Pakistan. ICID. IWASRI, 111(5): 88-96.
Vlotman, W. F., Willardson, L. S. and‌ Dierickx, W. 2000. Envelope Design for Subsurface Drain. International Institute for Land Reclamation and Improvement (ILRI). Wageningen. The Netherlands.
Willardson, L. S. and Walker, R. E. 1979. Synthetic drain envelope soil interactions. J. Irr. Drain.
Div-ASCE. 105, 367-373.