شکوفه ساریخانی خرمی؛ صادق افضلی نیا؛ سید عبدالرضا کاظمینی
چکیده
خاکورزی حفاظتی با حفظ منابع آب و خاک، برای رسیدن به کشاورزی پایدار دارای اهمیت است. این پژوهش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و بهصورت کرتهای خرد شده در سه تکرار در کرتهای ثابت در سالهای زراعی 1399-1396 اجرا شد. فاکتور اصلی سه روش خاکورزی مرسوم، کمخاکورزی و بیخاکورزی و فاکتور فرعی چهار تیمار قطع آبیاری در مراحل ...
بیشتر
خاکورزی حفاظتی با حفظ منابع آب و خاک، برای رسیدن به کشاورزی پایدار دارای اهمیت است. این پژوهش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و بهصورت کرتهای خرد شده در سه تکرار در کرتهای ثابت در سالهای زراعی 1399-1396 اجرا شد. فاکتور اصلی سه روش خاکورزی مرسوم، کمخاکورزی و بیخاکورزی و فاکتور فرعی چهار تیمار قطع آبیاری در مراحل گرده افشانی، شیری شدن دانة گندم و خمیریشدن دانة گندم سیروان و آبیاری کامل به عنوان شاهد بود. در سراسر فصل رشد و پس از برداشت، صفتهای روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و ویژگیهای خاک شامل جرم مخصوص ظاهری، سرعت نفوذ آب، میزان کربن آلی و نیترات خاک اندازه‌گیری شد. نتایج بررسی نشان داد که بین سامانههای خاکورزی از نظر وزن مخصوص ظاهری و سرعت نفوذ آب به خاک اختلاف معنیداری وجود دارد. در سامانة کمخاکورزی کمترین جرم مخصوص ظاهری خاک در هر دو عمق 10-0 و 20-10 سانتیمتر، و بیشترین سرعت نفوذ آب به خاک برابر با 15/1 میلیمتر بر دقیقه دیده شد. عملکرد دانة گندم در سامانههای کمخاکورزی و بیخاکورزی نسبت به خاکورزی مرسوم بهترتیب 14 و 4/20 درصد کمتر بود، ولی شخمهای عمیق و حفظنشدن بقایای گیاهی در سطح خاک در سامانه خاکورزی مرسوم به کاهش میزان کربن آلی خاک 2/6 و 13 درصد، در مقایسه با سامانههای کمخاکورزی و بیخاکورزی انجامید. با توجه به اینکه تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک و عملکرد دانة گندم در تیمار آبیاری کامل با تیمار اعمال قطع آبیاری در مرحله خمیریشدن دانه اختلاف معنیدار نداشت، نتیجهگیری شد که میتوان در شرایط محدودیت آب، بدون کاهش معنیدار در دورۀ رشد و عملکرد، آبیاری را در مرحلـة انتهای پرشدن دانه قطع کرد.
ابراهیم زارع؛ علی اکبر صلح جو
چکیده
ایجاد کلوخه در زمان تهیۀ بستر بذر در شرایط خاک خشک، بر کارآیی خطی کارها اثرگذار است. برای افزایش کارآیی خطی کارها در شرایط خاک خشک، نیاز است تا شیاربازکن های جدیدی برای خطی کارها طراحی شود. این مطالعه برای ارزیابی اقتصادی روش مناسب خاکورزی برای کاشت با خطیکار مجهز به شیاربازکن کج ساق و اثر آنها بر عملکرد گندم ...
بیشتر
ایجاد کلوخه در زمان تهیۀ بستر بذر در شرایط خاک خشک، بر کارآیی خطی کارها اثرگذار است. برای افزایش کارآیی خطی کارها در شرایط خاک خشک، نیاز است تا شیاربازکن های جدیدی برای خطی کارها طراحی شود. این مطالعه برای ارزیابی اقتصادی روش مناسب خاکورزی برای کاشت با خطیکار مجهز به شیاربازکن کج ساق و اثر آنها بر عملکرد گندم آبی اجرا شده است. پژوهش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار اجرا شد. تیمارها به ترتیب شامل کاشت با خطی کار مجهز به شیاربازکن کج ساق (بی خاکورزی)، خاکورز کجساق + کاشت با خطی کار مجهز به شیاربازکن کجساق (کم خاکورزی)، شخم با خاکورز مرکب + دیسک + کاشت با خطی کار مجهز به شیاربازکن کجساق (خاکورزی مرسوم) و شخم با خاکورز مرکب + دیسک + کاشت با خطی کار مرسوم (شاهد) بود. به منظور بررسی اثرهای اقتصادی روش های خاکورزی و کاشت با خطی کار مجهز به شیاربازکن کجساق بر عملکرد گندم، درآمد و هزینۀ تیمارها اندازه گیری شد و با استفاده از روش تحلیل نهایی سود خالص، نرخ بازده اقتصادی سرمایه‌گذاری هر یک از روش‌ها در مقایسه با روش دیگر به دست آمد. نتایج بررسی ها نشان داد که تیمار مناسب از لحاظ اقتصادی، تیمار خاکورز کج ساق + کاشت با خطی کار مجهز به شیاربازکن کجساق است. یافته‌ها نشان داد که فناوری جدید خاکورز کج ساق + خطی کار کج ساق، پتانسیل افزایش عملکرد محصول را دارد و می‌تواند باعث افزایش سود خالص کشاورز شود.
صادق افضلی نیا؛ علی داد کرمی؛ محمدجواد روستا
چکیده
این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار به مدت چهار سال در شهرستان مرودشت فارس اجرا شد. تیمارهای تحقیق عبارت بودند از 1) کمخاکورزی، 2) کشت مستقیم گندم و ذرت به مدت چهار سال، 3) کشت مستقیم گندم در سالهای اول، دوم و چهارم و کشت مرسوم آن در سال سوم وکشت مستقیم ذرت به مدت چهار سال، 4) کشت مستقیم ذرت در سالهای ...
بیشتر
این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار به مدت چهار سال در شهرستان مرودشت فارس اجرا شد. تیمارهای تحقیق عبارت بودند از 1) کمخاکورزی، 2) کشت مستقیم گندم و ذرت به مدت چهار سال، 3) کشت مستقیم گندم در سالهای اول، دوم و چهارم و کشت مرسوم آن در سال سوم وکشت مستقیم ذرت به مدت چهار سال، 4) کشت مستقیم ذرت در سالهای اول، دوم و چهارم و کشت مرسوم آن در سال سوم و کشت مستقیم گندم به مدت چهار سال و 5) خاکورزی مرسوم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که روش‌های بیخاکورزی و کمخاکورزی، در مقایسه با خاکورزی مرسوم، باعث کاهش مصرف سوخت بهترتیب بهمیزان 80 و 58 درصد شدهاند. ظرفیت مزرعه‌ای موثر برای تهیۀ زمین و کاشت در تیمارهای بیخاکورزی و کمخاکورزی، نسبت به تیمار خاکورزی مرسوم، بهترتیب شش و سه برابر گردید. همچنین، روش‌های خاکورزی حفاظتی، باعث افزایش ذخیرۀ رطوبت در خاک، حداکثر بهمیزان 32 درصد، شدهاند. هرچند روش‌های خاکورزی اثر معنیداری بر پایداری خاکدانه‌ها نداشتهاند، اما خاکدانه‌ها در روش‌های حفاظتی دارای شاخص‌های پایدارتری بودند. عملکرد گندم در سه سال اول تحقیق تحت تأثیر معنیدار روش‌های خاکورزی بوده است (در اکثر این سال‌ها، خاکورزی مرسوم عملکرد بیشتری داشت)، اما در سال آخر اختلاف معنیداری بین تیمارها از نظر عملکرد گندم مشاهده نشد.
دادگر محمدی؛ صادق افضلی نیا
چکیده
این تحقیق در تناوب گندم-پنبه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب به‌مدت چهار سال اجرا و از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تیمار (بیخاکورزی، کمخاکورزی و خاکورزی مرسوم) و چهار تکرار استفاده شد. در این تحقیق، روش‌های مختلف خاکورزی از نظر اقتصادی با هم مقایسه شدند. با برآورد هزینه‌ها و درآمدهای تیمارهای مختلف و با استفاده از روش ...
بیشتر
این تحقیق در تناوب گندم-پنبه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب به‌مدت چهار سال اجرا و از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تیمار (بیخاکورزی، کمخاکورزی و خاکورزی مرسوم) و چهار تکرار استفاده شد. در این تحقیق، روش‌های مختلف خاکورزی از نظر اقتصادی با هم مقایسه شدند. با برآورد هزینه‌ها و درآمدهای تیمارهای مختلف و با استفاده از روش ارزش کنونی خالص تغییرات بازده برنامه‌ای، سودمندترین تیمار انتخاب شد. در تصمیم‌گیری برای انتخاب شیوة خاکورزی مناسب، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد عملکرد گندم و پنبه در تیمارهای مختلف خاکورزی در اکثر سال‌هایی که تحقیق ادامه داشته است، اختلاف معنیداری با هم ندارند. روش‌های کمخاکورزی و بیخاکورزی، در مقایسه با خاکورزی مرسوم، هزینه‌های تولید را بهترتیب 5 و 10 درصد کاهش داده‌اند. روش‌های کمخاکورزی و بیخاکورزی، در مقایسه با خاکورزی مرسوم، مصرف سوخت را بهترتیب بهمیزان 60 و 77 درصد کاهش داده‌اند. در روش‌های کمخاکورزی و بیخاکورزی ظرفیت مزرعه‌ای مؤثر افزایش چشم‌گیری دارد، به‌‌طوری‌‌که زمان عملیات تهیة زمین در مقایسه با خاکورزی مرسوم بهترتیب 62 و 74 درصد کاهش یافت. ارزش فعلی بازده برنامه‌ای در روش خاکورزی مرسوم (53662 هزار ریال) نسبت به ارزش فعلی بازده برنامه‌ای در روش‌های کمخاکورزی (46379 هزار ریال) و بیخاکورزی (38149 هزار ریال) بیشترین مقدار است. با لحاظ کردن مجموعه‌ای از عوامل در تصمیم‌گیری، اولاً عملکرد در واحد سطح (312/0)، هزینة تولید (221/0) و مصرف آب (219/0) بیشترین وزن را در تصمیم‌گیری کشاورزان در انتخاب شیوة خاکورزی دارند و ثانیاً سیستم‌های خاکورزی حفاظتی در اولویت بالاتری قرار دارند.
جعفر حبیبی‌اصل حبیبی‌اصل؛ عبدالعلی گیلانی
چکیده
پسماندهای بیش از 60 هزار هکتار از برنجزارهای دشت خوزستان، بالا بودن درصد رطوبت زمین (به‌علت پایین بودن تبخیر و تعرق و سنگین بودن بافت خاک)، محدود بودن زمان و احتمال بارندگی، انجام عملیات تهیة زمین به‌روش مرسوم را به‌منظور کشت گندم پس از برنج با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند. برای ارائة بهترین روش خاکورزی از نظر مدیریت بقایا، کاهش ...
بیشتر
پسماندهای بیش از 60 هزار هکتار از برنجزارهای دشت خوزستان، بالا بودن درصد رطوبت زمین (به‌علت پایین بودن تبخیر و تعرق و سنگین بودن بافت خاک)، محدود بودن زمان و احتمال بارندگی، انجام عملیات تهیة زمین به‌روش مرسوم را به‌منظور کشت گندم پس از برنج با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند. برای ارائة بهترین روش خاکورزی از نظر مدیریت بقایا، کاهش مصرف سوخت و هزینه‌ها، با حفظ یا افزایش عملکرد محصول و بهبود خصوصیات فیزیکی خاک، پژوهشی طی دو سال زراعی (91-1389) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور واقع در شمال اهواز بهصورت کرتهای نواری خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نوارهای طولی شامل هفت روش خاکورزی T1= شخم با گاوآهن برگردان‌دار+ دیسک+ ماله (روش مرسوم)، T2= گاوآهن قلمی+ دیسک+ ماله، T3= گاوآهن قلمی+ رتیواتور، T4= دیسک + رتیواتور، T5= دو بار دیسک عمود برهم+ ماله، T6= یک بار رتیواتور و T7= روش بیخاکورزی با استفاده از دستگاه کاشت مستقیم در نظر گرفته شد. نوارهای عرضی نیز شامل فاکتوریل بقایای گیاهی دو رقم برنج عمده منطقه (دانیال و عنبوری) در دو روش کشت برنج (استفاده از روش پادلینگ و روش خشکهکاری مستقیم) بود. پارامترهای مورد اندازه‌گیری و ارزیابی عبارت بودند از مقدار سوخت مصرف شده، زمان مورد نیاز، ظرفیت مزرعه‌ای، میزان خرد و برگردان شدن بقایای برنج، میانگین قطر متوسط وزنی کلوخه‌ها، و عملکرد و اجزای عملکرد گندم. نتایج نشان می‌دهد که نوع بقایا و روش کاشت برنج قبل از گندم تأثیر معنیداری بر پارامترهای مورد ارزیابی ندارد، ولی بین روش‌های خاکورزی از لحاظ میزان خرد شدن خاک، درصد خرد شدن و برگردان بقایا اختلاف معنیدار است. متوسط عملکرد دانة گندم در تیمارهای سال دوم آزمایش، نسبت به تیمارهای سال اول، به‌طور معنیداری 6/9 درصد کاهش نشان می‌دهد. به‌طور کلی، بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، برای کشت گندم پس از برنج در استان خوزستان، بسته به نوع ماشین‌ها و ادوات در دسترس، بهترتیب اولویت، یکی از روش‌های بیخاکورزی یا کمخاکورزی شامل دو بار دیسک + ماله، گاوآهن قلمی+ دیسک + ماله یا یک بار گاوآهن دوار (رتیواتور) به‌جای روش مرسوم پیشنهاد می‌شود.
