تأثیر روش‌های خاک‌ورزی و کاشت برنج بر پارامترهای فنی ماشین، عملکرد و اجزای عملکرد گندم و مدیریت بقایا در تناوب برنج-گندم در خوزستان

حبیبی‌اصل, جعفر حبیبی‌اصل; گیلانی, عبدالعلی

doi:10.22092/erams.2014.102173

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی

² استادیار بخش تحقیقات برنج مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

https://doi.org/10.22092/erams.2014.102173

چکیده

پسماندهای بیش از 60 هزار هکتار از برنجزارهای دشت خوزستان، بالا بودن درصد رطوبت زمین (به‌علت پایین بودن تبخیر و تعرق و سنگین بودن بافت خاک)، محدود بودن زمان و احتمال بارندگی، انجام عملیات تهیة زمین به‌روش مرسوم را به‌منظور کشت گندم پس از برنج با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند. برای ارائة بهترین روش خاک‌ورزی از نظر مدیریت بقایا، کاهش مصرف سوخت و هزینه‌ها، با حفظ یا افزایش عملکرد محصول و بهبود خصوصیات فیزیکی خاک، پژوهشی طی دو سال زراعی (91-1389) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور واقع در شمال اهواز به‌صورت کرت‌های نواری خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نوارهای طولی شامل هفت روش خاک‌ورزی T1= شخم با گاوآهن برگردان‌دار+ دیسک+ ماله (روش مرسوم)، T2= گاوآهن قلمی‌+ دیسک+ ماله، T3= گاوآهن قلمی‌+ رتیواتور، T4= دیسک + رتیواتور، T5= دو بار دیسک عمود برهم+ ماله، T6= یک بار رتیواتور و T7= روش بیخاک‌ورزی با استفاده از دستگاه کاشت مستقیم در نظر گرفته شد. نوارهای عرضی نیز شامل فاکتوریل بقایای گیاهی دو رقم برنج عمده منطقه (دانیال و عنبوری) در دو روش کشت برنج (استفاده از روش پادلینگ و روش خشکهکاری مستقیم) بود. پارامترهای مورد اندازه‌گیری و ارزیابی عبارت بودند از مقدار سوخت مصرف شده، زمان مورد نیاز، ظرفیت مزرعه‌ای، میزان خرد و برگردان شدن بقایای برنج، میانگین قطر متوسط وزنی کلوخه‌ها، و عملکرد و اجزای عملکرد گندم. نتایج نشان می‌دهد که نوع بقایا و روش کاشت برنج قبل از گندم تأثیر معنی‌داری بر پارامترهای مورد ارزیابی ندارد، ولی بین روش‌های خاک‌ورزی از لحاظ میزان خرد شدن خاک، درصد خرد شدن و برگردان بقایا اختلاف معنی‌دار است. متوسط عملکرد دانة گندم در تیمارهای سال دوم آزمایش، نسبت به تیمارهای سال اول، به‌طور معنی‌داری 6/9 درصد کاهش نشان می‌دهد. به‌طور کلی، بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش، برای کشت گندم پس از برنج در استان خوزستان، بسته به نوع ماشین‌ها و ادوات در دسترس، به‌ترتیب اولویت، یکی از روش‌های بی‌خاک‌ورزی یا کم‌خاک‌ورزی شامل دو بار دیسک + ماله، گاوآهن قلمی‌+ دیسک + ماله یا یک‌ بار گاوآهن دوار (رتیواتور) به‌جای روش مرسوم پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

Asadi, A., Yahya Abadi, M. and Taki, O. 2011. The effect of conventional and conservation tillage on forage corn yield in a barley-corn rotation. J. Agric. Eng. Res. 12(1): 83-96. (in Farsi)

Bram, G., Monica, M., Yusuke, U., Ken, D. S., Marco, L. G., Katrien, V., Luc, D. and Jozef, D. 2007. Influence of tillage, residue management, and crop rotation on soil microbial biomass and catabolic diversity. Appl. Soil Ecol. 37, 18-30.

Dehghan, E. 2009. Effects of different tillage methods and seeding rates on wheat grain yield and yield components in south Khuzestan. Research Report. No. 88/1220. Agricultural Engineering Research Institute (AERI). (in Farsi)

Gangwar, K. S., Singh, K. K., Sharma, S. K. and Tomar, O. K. 2006. Alternative tillage and crop
residue management in wheat after rice in sandy loam soils of Indo-Gangetic plains. Soil Till. Res.
88, 242-252.

Habibi Asl, J. 2011. Evaluation of different tillage methods for wheat production after rice in south Khuzestan. Research Report. No. 90/13. Agricultural Engineering Research Institute (AERI).
(in Farsi)

Hoobs, P. R., Mann, C. E. and Butler, L. 1988. A perspective on research needs for the rice-wheat rotation. Proceedings of the International Conference on Wheat Production Constraints in Tropical Environment. Jan. 19-23. Chiang Mai. Thialand.

Khosravani, A. and Solhjoo, A. A. 2002. Comparison of mechanical methods of rice residue break up and soil mixing. Proceeding of the Second National Conference on Agricultural Machinery Engineering and Mechanization. Oct. 31. Karaj. Iran. (in Farsi)

Khosravani, A., Zabolestani, M., Sharifi, A., Mohsenimanesh, A., Sharbanoo Nejad, M. and Hemmat, A. 2003. Evaluation of the possibility of shallow tillage in irrigated wheat. J. Agric. Eng. Res. 17(4):
29-46. (in Farsi)

Lefroy, R. B. D., Chaitep, W. and Blair, G. J. 1994. Release of sulfur from rice residue under flooded and non-flooded soil conditions. Aust. J. Agric. Res. 45, 657-667.

Mahapatra, B. S., Sharma, G. L. and Singh, N. 1991. Integrated management of straw and urea nitrogen in lowland rice under a rice-wheat rotation. J. Agric. Sci. Camb. 116, 217-222.

Naderi, A. and Modhej, A. 2007. Irrigated Wheat: Management Your Crop. First Edition. Golbon Press.
(in Farsi)

Ponnamperuma, F. N. 1984. Straw as a Source of Nitrogen for Wetland Rice. In: Banta, S. and Mandoza, C. V. (Eds.) Organic Matter and Rice. IRRI. Los Banos. Philippines.

Raison, R. J. 1979. Modification of the soil environment by vegetation fires, with particular reference to nitrogen transformation: a review. Plant Soil. 51, 73-108.

Reshad Sedghi, A. and Zabolestani, M. 2001. Appropriate tillage method for onion transplanting. J. Agric. Eng. Res. 6(2): 55-67 (in Farsi)

Sadeghnejad, H. 2006. Comparison some conservations and conventional tillage methods in farmer fields of Golestan province. Proceeding of the 4^th National Conference on Agricultural Machinery Engineering and Mechanization. Aug. 30. Tabriz. Iran. (in Farsi)

Shahrbanoo Nejad, M. and Sharifi, A. 2002. Evaluation of effect of subsoiler on sugar beet yield. Research Report. No. 214. Agricultural Engineering Research Institute (AERI). (in Farsi)

Sidhu, B. S. and Beri, V. 1989. Effect of crop residue management on the yields of different crops and soil properties. Biol. Wastes. 27, 15-27.

Singh, S., Tripathi, R. P., Sharma, P. and Kumar, R. 2004. Effect of tillage on root growth, crop performance and economics of rice (Oryza sativa)-wheat (Triticum aestivum) system. Indian J. Agric. Sci. 74, 300-304.

Solhjoo, A. A., Loghavi, M., Ahmadi, H. and Rozbeh, M. 2001. Effect of soil moisture content and tillage depth on soil break up and reduction in secondary tillage operation. J. Agric. Eng. Res. 6(2): 1-12.
(in Farsi)

Tripathi, R. P., Sharma, P. and Singh, S. 2005. Tilth index: an approach to optimize tillage in rice-wheat system. Soil Till. Res. 80, 125-137.

Tripathi, R. P., Sharma, P. and Singh, S. 2007. Influence of tillage and crop residue on soil
physical properties and yields of rice and wheat under shallow water table conditions. Soil Till. Res. 92, 221-226.

تحقیقات سامانه‌ها و مکانیزاسیون کشاورزی

تأثیر روش‌های خاک‌ورزی و کاشت برنج بر پارامترهای فنی ماشین، عملکرد و اجزای عملکرد گندم و مدیریت بقایا در تناوب برنج-گندم در خوزستان

مراجع

مراجع

دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 2
شهریور 1393
صفحه 45-62

تأثیر روش‌های خاک‌ورزی و کاشت برنج بر پارامترهای فنی ماشین، عملکرد و اجزای عملکرد گندم و مدیریت بقایا در تناوب برنج-گندم در خوزستان

مراجع

مراجع

دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 2شهریور 1393صفحه 45-62

دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 2
شهریور 1393
صفحه 45-62