نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی و استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

2 بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

3 بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

4 بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس

چکیده

در این تحقیق اثر روش‌های خاک‌ورزی حفاظتی و آبیاری بر خصوصیات خاک، بهره‌وری مصرف آب  و عملکرد گندم در قالب طرح کرت‌های خرد شده با نه تیمار و سه تکرار بررسی شده ­است. این تحقیق از سال 1389 تا 1391 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بختاجرد در شهرستان داراب فارس اجرا شد. روش‌های آبیاری شامل آبیاری قطره‌ای نواری، آبیاری سطحی
و آبیاری بارانی به عنوان عامل اصلی و سه روش خاک‌ورزی: مرسوم، کم‌خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی به عنوان عامل فرعی
در نظر گرفته شدند.  جرم مخصوص ظاهری خاک، نفوذپذیری خاک، میزان آب مصرفی، عملکرد  گندم و بهره‌وری مصرف آب آبیاری تعیین شد. نتایج تحقیق نشان می­دهد که روش‌های خاک‌ورزی و آبیاری اثر معنی‌داری بر جرم مخصوص ظاهری خاک دارند به طوری که در آبیاری نواری قطره‌ای، در مقایسه با دیگر روش‌های آبیاری، جرم مخصوص ظاهری خاک بیشتر  نشان داده شده­است. همچنین، جرم مخصوص ظاهری خاک در روش‌های خاک‌ورزی حفاظتی، نسبت به خاک‌ورزی مرسوم، به طور متوسط 2/4 درصد بیشتر است. عملکرد گندم در روش‌های آبیاری تحت فشار نسبت به آبیاری سطحی بیشتر است. در روش‌های آبیاری نواری قطره‌ای و بارانی، در مقایسه با روش آبیاری سطحی، به ترتیب 59 و 40 درصد صرفه­جویی
در مصرف آب نشان داده شده است. بیشترین مقدار بهره‌وری مصرف آب مربوط به آبیاری نواری قطره‌ای و کمترین آن مربوط به آبیاری سطحی است.

کلیدواژه‌ها

Afzalinia, S., Karami, A. and Alavimanesh,  S. M. 2012. Comparing Conservation and Conventional Tillage Methods in Corn-Wheat Rotation. Proceeding of the International Conference of Agricultural Engineering, July 8-12. Valencia, Spain.
 
Afzalinia, S. and Zabihi, J. 2014. Soil compaction variation during corn growing season under conservation tillage. Soil and Tillage Research. 137, 1-6.
 
Cetin, O. and Bilgel, L. 2002. Effects of different irrigation methods on shedding and yield of cotton. Agricultural Water Management. 54, 1-15.
 
De Vita, P., Di Paolo, E., Fecondo, G., Di Fonzo, N. and Pisante, M. 2007. No-tillage and conventional tillage effects on durum wheat yield, grain quality and soil moisture content in southern Italy. Soil and Tillage Research. 92(1-2), 69-78.
 
Erenstein, O. and Laxmi, V. 2008. Zero tillage impacts in India’s rice–wheat systems:  A review. Soil and Tillage Research, 100, 1-14.
 
Freebarin, D. M, Ward, L. D., Clarke, A. L. and Smith, G. D. 1986. Research and development of reduced tillage systems for vertisols in Queensland, Australia. Soil and Tillage Research. 8, 211-229.
 
Haq, N. 1990. Evaluation of modern irrigation techniques for sandy loam soil having low slopes. M. Sc. Thesis, Dept. of Irrigation and Drainage, University of Agriculture, Faisalabad.
 
Jat, M. L., Gathala, M. K., Ladha, J. K., Saharawat, Y. S., Jat, A. S., Kumar, V., Sharma, S. K., Kuma, V. and Gupta, R. 2009. Evaluation of precision land leveling and double zero-till systems in the rice–wheat rotation: Water use, productivity, profitability and soil physical properties. Soil and Tillage Research. 105 (1), 112-121.
 
Latif, M. 1990. Sprinkler irrigation to harness potential of water scarcity area in Pakistan. Technical Report No. 41. CEWRE. Pub. No. 37.
 
Liu, S., Zhang, H., Dai, Q., Huo, H., Xu,  Z. K. and Ruan, H. 2005. Effects of no-tillage plus inter-planting and remaining straw on the field on cropland eco-environment and wheat growth. Ying Yong Sheng Tai Xue Bao. 16, 393-396.
 
McGarry, D., Bridge, B. J. and Radford, B. J. 2000.  Contrasting soil physical properties after zero and traditional tillage of an alluvial soil in the semi-arid subtropics. Soil and Tillage Research. 53,105-115.
 
Monotti, M., Borghi, B., Chiducci, Boggini, M. G. and Gambelli, M. L. 1982. Effects of irrigation and other agronomic practices on wheat grain yield. Universita di Perugia General e Coltivazioni Erba Universita di Perugia.
 
Oron, G., Demalach, J. and Bearman, J. E.1986. Trickle irrigation of wheat applying renovated waste water. Water resources-Bulletin. 22(3), 439-446.
 
Schneider, A. D. and Howell, T. A. 1999. LEPA and spray irrigation for grain crops.J. Irrig Drain Engin. 125(4), 167-172.
 
Siahpoosh, M. R., Dehghanian, S. E., Kamkarhaghighi, A. A. and Amin, H. 2006. Evaluation of water productivity and its component as criteria of selecting drought tolerant wheat. Final report, Institute of Agricultural Engineering Research. 85/803. (in persian). 
 
Taser, O. and Metinoglu, F. 2005. Physical and mechanical properties of a clay soil as affected by tillage systems for wheat growth. Acta Agriculturae Scandinavica Section B-soil and Plant. 55, 186-191.
 
Torknejad, A., Aghaee Sarbezeh, M., Jafari, H., Shirvani, A., Ruintan, R., Nemati, A. and Shahbazi, Kh. 2006. Technical and economical evaluation of drip irrigation in wheat and comparing with surface irrigation. Journal of Research and development in Agriculture and Horticulture. 72, 36-44. (in persian)