نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه مهندسی سیستم های کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه مهندسی سیستم های کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استاد، گروه مهندسی سیستم های کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

افزایش سطح زیر کشت گلخانه‌های استان تهران نه تنها از دید افزایش تولید دارای اهمیّت است، بلکه با حفظ کاربری اراضی کشاورزی، به ویژه در اراضی کوچک زراعی، از لحاظ اجتماعی نیز اهمیّت چشمگیری دارد. از سوی دیگر، افزایش گلخانه‌های صیفی در استان تهران، موجب انتقال سرمایه‌های سرگردان به بخش کشاورزی و ایجاد اشتغال مولّد می‌شود. در این تحقیق، از روش نمونه­گیری خوشه­ای با طبقه­بندی استفاده شد. در این روش، پس از گزینش شهرستان‌های مورد نظر که دارای بیشترین سطح زیرکشت محصول مورد بررسی بودند، بهره‌برداران درون هر طبقه با توجّه به شمار نمونه محاسبه شده در طبقه به روش نمونه‌گیری تصادفی با استفاده از جدول اعداد تصادفی گزینش شدند. در مجموع از 55 نمونۀ گزینش شده در استان تهران، 22 نمونه مربوط به نظام تک کشتی خیار، 15 نمونه به کشت مخلوط خیار و گوجه‌فرنگی و 18 نمونۀ دیگر به کشت مخلوط خیار و فلفل سبز گلخانه‌ای اختصاص داشت. نتایج تحلیل هزینه- فایده نشان داد که تولید صیفی‌های گلخانه‌ای در استان تهران در سطوح گلخانه بالاتر از 5000 متر مربع دارای توجیه اقتصادی لازم است. اما روند افزایش سودآوری فعالیت در گلخانه‌های استان تهران با افزایش سطح گلخانه، تا 7500 هزار متر مربع، روندی فزاینده و پس از آن روندی کاهنده را نشان می­دهد. در آخر نیز پیشنهاد گردید که سازمان جهاد کشاورزی استان تهران، از صدور پروانه تأسیس برای تولید صیفی گلخانه‌ای در گستره‌های پایین­تر از 1500  متر مربع خودداری کند و مشوّق‌های لازم را برای تولید صیفی‌های گلخانه‌ای در استان تهران، در گستره‌های بین 5000 تا 7500 متر مربع فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

Anon. (2019). Agricultural Statistics of Ministry of Jihad Agriculture. Vol. 2. Information and Communication Technology Center, Deputy of Planning and Economics (in Persian)
 
Banaeyan, N. (2010). Evaluation of energy consumption efficiency, technical efficiency and scale of strawberry production in Savojbolagh greenhouses by data envelopment analysis method (M. Sc. Thesis), Agricultural Mechanization, Department of Agricultural Machinery, Engineering Faculty of Agricultural Engineering and Technology, University of Tehran. (in Persian)
 
Baruah, P. K., & Barman, R. N. (2000). Economic analysis of production and marketing of tomato in Barpeta district of Assam. Journal of the Agricultural Science Society of North East India, 13(2): 175-181.
 
Bodiroga. R., Sredojević. Z., & Subić, J. (2018). Economic Efficiency of Investment in Greenhouse Vegetable Production Without Heating. Economics of Agriculture, 65(4), 1383-1393.
 
Canakci, M., & Akinchi, I. (2006). Energy use pattern analyses of greenhouse vegetable production. Energy, 31, 1243-1256.
 
Cantliffe, D. J., Webb, J. E., VanSickle, J. J., & Shaw, N. L. (2008). The economic feasibility of greenhouse-grown cucumbers as an alternative to field production in north-central Florida. Proceedings of the Florida State Horticultural Society. June 6-8. Flurida, USA. 121, 222-227.
 
Dileep, B. K., Grover, R. K., & Rai, K. N. (2002). Contract farming in Tomato: An economic analysis. Indian journal of Agricultural Economics, 57(2), 197-210.
 
Engindeniz, S., & Engindeniz, D. (2006). Economic analysis of pesticide use on greenhouse cucumber growing: a case study for Turkey. Journal of Plant Diseases and Protection, 113, 193-198.
 
Fallah Molkesari, E., Allahyari, M., & Amirteimoori, A. (2014). Factors affecting greenhouse owners’ performance. International Journal of Vegetable Science, 20(4), 329-339.
 
Hatirli, S. (2004). Energy inputs and yield in greenhouse tomato production. University of Suleyman Demirel. Faculty of Agriculture. Antalya. Turkey.
 
He, X., Qiao Y., Liu Y., Dendler L., Yin C., and Martin F. (2015). Environmental impact assessment of organic and conventional tomato production in urban greenhouses of Beijing city, China. Journal of Cleaner Production, 134, 251-258. http://doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.12.004.
 
Jadhav. J., H., & Rosentrater, K., A. (2017). Economic and environmental analysis of greenhouse crop production with special reference to low cost greenhouses: A review. ASABE Annual International Meeting. July 16-19, Spokane, Washington.
 
Ozkan, B., Kurklu, A., & Akcaoz, H. (2004). An input-output energy analysis in greenhouse vegetable production: a case study for Antalya region of Turkey. Biomass and Bioenergy, 26(1), 89-95.
 
Pack, M., & Mehta, K. (2012). Design of affordable greenhouses for East Africa. Proceedings of the IEEE Global Humanitarian Technology Conference (GHTC). Oct. 21-24, Seattle, WA, United States.
 
 Pereira deSouza, J., Beggiato Baccaro, F., Lemes Landeiro, V., Franklin, E., & Ernest Magnusson, W. (2012). Trade-offs between complementarity and redundancy in the use of different sampling techniques for ground-dwelling ant assemblages. Applied Soil Ecology, 56, 63-73.
 
Sanjeev, K., Patel, N. B., Saravaiya, S. N., & Desai, K. D. (2015). Economic viability of cucumber cultivation under NVPH. African Journal of. Agricultural Research, 10(8), 742-747. http://doi.org/10.5897/AJAR2014.9407.
 
Taha, N., Abdalla, A., Bayoumi, Y., & El-Ramady, H. (2020). Management of greenhouse cucumber production under arid environments: A review.  Environment, Biodiversity and Soil Security, 4, 123-136.