نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

2 استادیار بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

3 استادیار بخش تحقیقات اقتصادی-اجتماعی و ترویجی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

چکیده

بروز خشکسالی‌ در کشور، تأمین علوفۀ مورد نیاز دامداری‌ها را با مشکل مواجه کرده است. در چنین شرایطی، تولید علوفۀ هیدروپونیک راهکاری است که می‌تواند محدودیت منابع آب را در تولید علوفه کاهش دهد، هرچند پیش از به ­کارگیری گستردۀ این روش، باید تمام جوانب آن بررسی شود. در این پژوهش، چهار تیمار علوفۀ هیدروپونیک جو، ذرت علوفه‌ای، جو مزرعه‌ای آبی، و علوفه یونجه از نظر تولید مادۀ خشک، بهره‌وری مصرف آب و شاخص‌های انرژی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 12 تکرار در شهرستان نی‌ریز با هم مقایسه شدند. نتایج تحقیق نشان داد که جو هیدروپونیک بیشترین مقدار مادۀ خشک در واحد سطح (1605052 کیلوگرم بر هکتار در سال) را تولید کرده است؛ کمترین مقدار مادۀ خشک تولیدی (6235 کیلوگرم بر هکتار در سال) در کشت جو در مزرعه دیده­ شده است. علوفۀ هیدروپونیک جو بیشترین بهره‌وری مصرف آب (65/3 کیلوگرم به ­ازای هر مترمکعب آب) و یونجه کمترین مقدار (0/64 کیلوگرم به­ ازای هر مترمکعب آب) را داشته است. مقایسۀ تیمارها همچنین نشان داد که ذرت علوفه‌ای بیشترین نسبت انرژی، انرژی خالص تولیدی و بهره‌وری انرژی (1/88، 125844 مگاژول بر هکتار و 0/281 کیلوگرم بر مگاژول) را دارد و کمترین مقدار این شاخص‌ها (0/65، 15252661- مگاژول بر هکتار و 0/037 کیلوگرم بر مگاژول) در تیمار علوفۀ هیدروپونیک جو دیده ­شده ­است. بنابراین، استفاده از علوفۀ هیدروپونیک جو راهکاری مناسب برای تأمین علوفۀ دامداری‌ها در شرایط نیمه‌خشک است، به ­شرطی که با اصلاح این سامانۀ تولید، انرژی مصرفی آن کاهش و بهره‌وری انرژی آن افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها

Al-Karaki, G. N., & Al-Hashimi, M. (2012). Green fodder production and water use efficiency of some forage crops under hydroponic conditions. ISRN Agronomy. 2012, 1-5.
 
Al-karaki, G. N., & Al-Momani, N. (2011). Evaluation of some barley cultivars for green fodder production and water use efficiency under hydroponic conditions. Jordan Journal of Agricultural Sciences. 7,448-457.
 
AlShrouf, A. (2017. Hydroponics, aeroponic and aquaponic as compared with conventional farming. American Scientific Research Journal for Engineering, Technology, and Sciences (ASRJETS), 27(1), 247-255.
 
Barbosa, G. L., Gadelha, F. D. A., Kublik, N., Proctor, A., Reichelm, L., Weissinger, E., Wohlleb, G. M., & Halden, R. U. (2015). Comparison of land, water, and energy requirements of lettuce grown using hydroponic vs. conventional agricultural methods. International Journal of Environmental Research and Public Health, 12, 6879-6891.
 
Bilalis, D., Kamariari, P. E., Karkanis, A., Efthimladou, A., Zorpas, A., & Kakabouk, I. (2013). Energy inputs, output and productivity in organic and conventional maize and tomato production, under Mediterranean conditions. Notulae Botanica Jorti Agrobotanici Cluj-Napoca Journal,41(1), 190-194.
 
Fazaeli, H. (2013). Effeciency of hydroponic green fodder as animal feed. Animal Science Journal (Pajouhesh & Sazandegi), 103, 205-214. (in Persian)
 
Giacomelli, G., Sabeh, N., Costa, P., & Jensen, M. (2005). Controlled environment agriculture program: a sustainable option (Ph. D. Thesis) Controlled Environment Agriculture Center, University of Arizona.
 
Haidari, N., Khairabi, J., Alaee, M., Farshi, A. A., Kazemi, P., Vaziri, Zh., Entesari,  M. R., Dehghani-Sanich, H., Sadatmiri, M. H., & Mirlotfi, M. (2007). Water Use Effeciency in Greenhouse Production. Iranian National Commetee on Irrigation and Drainage, Tehran, Iran. (in Persian)
 
Kaihani, A. (2006). Perlimenary evaluation of human energy input agricultural mecanization projects. 4th National Congress on Agricultural Engineering and Mechanization. Aug. 28-29, Tabriz, Iran. (in Persian)
 
Kitani, O., Jungbluth, T., Peart, R. M., & Ramdani, A. (1999). CIGR Handbook of Agricultural Engineers, Energy and Biomass Engineering. Vol. 5, ASAE Publication, MI.
 
Kraatz, S. (2008). Energy inputs for corn production in Wisconsin and Germany. ASABE Annual International Meeting, June 29-July 2. Rhode, Island.
 
Lamnganbi, M., & Surve, U. (2017). Biomass yield and water productivity of different hydroponic fodder crops. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 6(5), 1297-1300.
 
Mollahosseini, H., Allame, R., & Esmaeelkhanian, S. (2009). Forage production in hydroponic system in drought condition. 2nd National Confrence on Drought Effects and Its Management Solutions. May 20-21, Isfahan, Iran. (in Persian)
 
Nasirian, N., Almasi, M., Minaee, S., & Bakhoda, H. (2006). Evaluation of energy trend in sugarcane production in an Agro-industry unit in south Ahvaz. 4th Congress  on Agricultural Engineering and Mechanization. Aug. 29-30, Tabriz, Iran. (in Persian)
 
Ovtit-Canavate, J., & Hernanz, J. L. (1999). Energy Analysis and Saving. In: O. Kitani (Ed.) CIGR Handbook of Agricultural Engineering,Energy and Biomass Engineering. Vol. V. ASAE Pub. MI.
 
Pishgar-Komleh, S. H., Keyhani, A., Rafiee, Sh., & Sefeedpary, P. (2011). Energy use and economic analysis of corn silage production under three cultivated area levels in Tehran province of Iran. Energy, 36, 3335-3341.
 
Pourtareverdi, F., Almassi, M., & Bakhoda, H. (2013). Energy and economic evaluation of hydroponic and conventional production of greenhouse cucumber. 8th National Congress on Agricultural Engineering and Mechanization. Jan. 29-31, Mashhad, Iran. (in Persian)
 
Safa, M., & Tabatabaeefar, A. (2002). Energy consumption in wheat production in irrigated and dryland farming. International Agricultural Engineering Conference. Nov. 28-30, Wuxi, China.
 
Shahin, S., Jafari, A., Mobli, H., Rafiee, S., & Karimi, M. (2008). Effect of farm size on energy ratio for wheat production: A case study from Ardabil province of Iran. American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental Sciences, 3(4), 604-608.
 
Shama, M., Saedi, H., Nikpour Tehrani, K., & Morvarid, A. (1989). Animal and Poultery Feeds and Methods of Their Storage (Principals of Animal and Poultery Feeds). 4th Ed. University of Tehran Publ. Tehran, Iran, (in Persian)
 
Singh, S., & Mittal, J. P. (1992). Energy in Production Agriculture. Mittal Pub. New Delhi.
 
Smither-Kopperi, M. L., & Cantllif, D. J. (2004). Protected agriculture as a methyl bromide alternative? Current really and future promise. Proceedings of the Florida State Horticultural Society, 117, 21-27.
 
Soder, K. J.,  Heins, B. J., Chester-Jones, H., Hafla, A. N., & Rubano, M. D. (2018). Evaluation of fodder production systems for organic dairy farms. The Professional Animal Scientist, 34(1), 75-83.
 
Valadiani, A., Hassanzadeh-Ghoortappeh, A., & Valadiani, R. (2005). Evaluation of energy balance in rainfed wheat seed breeding farms of East Azarbayjan and its effect on environment. Jounal of Agricultural Knowdlege, 15(2), 1-12. (in Persian)
 
Yarmohammadi, M. (2005). Metods of Sampling and Their Applications (Translation). Statistics Center of Iran, Tehran. (in Persian)