نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مریم لطفعلیان ¹
• محمد دهقان خانیکی ²
• سجاد رستمی کندری ³
• بهرام حسین زاده سامانی ⁴
• مهدی قاسمی ورنامخواستی ⁴

¹ فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

² فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مکانیزاسیون کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³ دانشیار گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

⁴ استادیار گروه مهندسی مکانیک بیوسیستم، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

چکیده

سطح زیر کشت هندوانه در ایران معادل 2/1 درصد از سطح زیر کشت کل محصولات زراعی و 3/42 درصد از سطح کشت محصولات جالیزی است. با این­همه، درجۀ مکانیزاسیون در تولید هندوانه در ایران ناچیز است. برداشت هندوانه به­ویژه مرحلۀ بارگیری آن، به‌دلیل غیرمکانیزه بودن بسیار پرهزینه و زمان‌بر است. بر اساس پرسشنامه‌هایی که کشاورزان صیفی‌کار استان فارس پر کرده­اند، 70 درصد نیروی انسانی در مرحلۀ برداشت برای بارگیری محصول به­کار گرفته می‌شود. در این مطالعه، به معرفی و ارزیابی دستگاه کمک برداشت هندوانه برای بالا بردن راندمان برداشت پرداخته شده است. آزمایش­های مزرعه‌ای با شیوه‌های مختلف کار با دستگاه در حالت­های زیر اجرا و ظرفیت عملی مزرعه‌ای و درصد شکستگی ارزیابی شد، الف: چیدن هندوانه و بارگیری آن به­صورت همزمان و ب: بارگیری محصولِ از قبل چیده شده، سرعت‌های مختلف تسمه (25/0، 4/0 و 55/0 متر بر ثانیه) و تعداد متفاوت کارگر شامل یک نفر برای بارگیری و یک نفر برای تخلیه، سه نفر بارگیری و 2 نفر تخلیه، 4 نفر بارگیری و 3 نفر تخلیه. نتایج تحقیق نشان می­دهد بیشترین ظرفیت بارگیری در روش بارگیری محصول از قبل چیده شده، با 7 کارگر برای بارگیری و سرعت تسمه 55/0 متر بر ثانیه به­میزان 2/13 تن در ساعت است با بیشترین میزان شکستگی 38 (درصد). کمترین ظرفیت عملی مزرعه‌ای نیز در روش چیدن و بارگیری همزمان هندوانه با 3 کارگر و سرعت تسمه 25/0 متر بر ثانیه به­میزان 15/6 تن در ساعت به­دست­آمده است. در روش برداشت چیدن و بارگیری همزمان هندوانه با تیمارهای 5 کارگر و سرعت تسمه 25/0 متر بر ثانیه‌، 7 کارگر و سرعت تسمه 25/0 متر بر ثانیه و 7 کارگر و سرعت تسمه 4/0 متر بر ثانیه شکستگی محصول در زمان بارگیری مشاهده نشد. روش چیدن و بارگیری همزمان هندوانه با ترکیب سطوح 7 کارگر و سرعت تسمه 4/0 متر بر ثانیه مناسب‌ترین عملکرد دستگاه از نظر بیشترین ظرفیت عملی مزرعه‌ای و کمترین درصد شکستگی را در پی داشت. در این روش نیروی انسانی مورد نیاز برای چیدن و بارگیری یک تن هندوانه از 14/1 ساعت کارگر در روش سنتی به 61/0 ساعت کارگر کاهش یافته­است.

کلیدواژه‌ها

• تعداد کارگر
• سرعت تسمه
• درصد شکستگی
• روش بارگیری
• ظرفیت عملی مزرعه‌ای