نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

2 دانشیار بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران

3 مربی پژوهش، بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران.

چکیده

در سال‌های اخیر عارضۀ خشکیدگی خوشۀ خرما به هزاران هکتار از باغ ­های خرمای بم خسارت زیاد وارد کرده است. در این مطالعه، از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی استفاده شد که ابزاری برای کمک به تصمیم‌ گیری­ ها در مدیریت موضعی محصول و راهکاری برای پایش عارضۀ خشکیدگی خوشۀ خرما است. در مرحلۀ اول پژوهش حاضر، اطلاعات میدانی شامل درصد خسارت باغ‌ها از عارضۀ خشکیدگی، مختصات جغرافیایی و مساحت باغ‌ها به­ دست آمد؛ در مرحلۀ دوم، داده‌های جمع‌آوری ‌شده به سامانۀ اطلاعات جغرافیایی وارد شد؛ و در مرحلۀ سوم، اطلاعات مورد نیاز از سامانه استخراج‌ و نقشۀ پراکنش و شدت عارضۀ خشکیدگی خوشه خرما در مناطق بم و بروات به صورت نقطه‌ای و سطحی با سه روش میان‌یابی نزدیک‌ترین همجوار، معکوس فاصله و کریجینگ تهیه شد و سپس آنالیز روند دنبال شد. نتایج نشان داد که شدت خسارت عارضۀ خشکیدگی خوشۀ خرما در باغ­ های کرانه‌های جنوبی منطقه بسیار بالاتر است تا در باغ ­های مناطق مرکزی و شمال منطقه، بنابراین مبارزه باید در این مناطق در مختصات جغرافیایی ۵۸ درجه و ۲0 دقیقه طول شرقی و ۲۹ درجه و 4 دقیقه عرض شمالی تا ۵۸ درجه و ۲6 دقیقه طول شرقی و ۲۹ درجه و 2 دقیقه عرض شمالی تمرکز یابد. خشکیدگی خوشه در 56 درصد از تعداد کل باغاتی که در منطقه بم و بروات وجود دارند گزارش شده است و در 57/2  درصد از باغاتی که در آن ها خشکیدگی خوشه به ثبت رسیده است خشکیدگی بین 20 تا 30 درصد و در 5/9 درصد آنها بیش از 40 درصد به ثبت رسید. نتایج محاسبات نشان داد که در بیش از 56/2 درصد از کل باغ‌ها در منطقۀ مورد مطالعه، عارضۀ خشکیدگی خوشۀ خرما گزارش شده است. با تفسیر نتایج نقشه‌های پراکنش، شدت عارضه و ارتفاع منطقه، می‌توان نتیجه گرفت خسارت عارضۀ خشکیدگی خوشۀ نخلستان‌هایی که در ارتفاع بالاتر از 1000 متر از سطح دریا قرار دارند کمتر است و به ‌طور کلی با افزایش ارتفاع از سطح دریا، میزان خسارت عارضه نیز کاهش می‌یابد. مساحت کل نخلستان‌های منطقۀ بم و بروات، به ‌کمک تصویر ماهواره‌ سنتینل 2 به میزان 3647 هکتار و مساحت باغ­های خسارت دیده 2049 هکتار برآورد شده است.

کلیدواژه‌ها

Abbasi, A., Mirzaei, F., & Sohrabi, T. (2018). Exploring distribution of heavy metals in wastewater-irrigated agricultural soil using kriging method and hydrus model (case study: south of Tehran). Iranian Journal of Health & Environment, 11(3), 351-364. (in Persian)
 
Allred, B., Daniels, J. J., & Ehsani, M. R. (2008). Handbook of Agricultural Geophysics. CRC Press.
 
Bernardi, M. (2001). Linkages between FAO agroclimatic data resources and the development of GIS models for control of vector-borne diseases. Acta Tropica, 79, 21-34.
 
Bouwmeester, H., Abele, S., Manyong, V. M., Legg, C., Mwangi, M., Nakato, V., Coyne, D., & Sonder, K. (2010). Potential benefits of GIS techniques in disease and pest control: an example based on a regional project in central Africa. Acta Horticulture, 879, 333-340.
 
Cox J. S. H., & Vreysen M. J. B. (2005). Use of Geographic Information Systems and Spatial Analysis in Area-Wide Integrated Pest Management Programmes that Integrate the Sterile Insect Technique. In: Dyck V. A., Hendrichs J., Robinson A. (Eds.) Sterile Insect Technique (453-477). Springer, Dordrecht.
 
Ensafi-Moghadam, T., & Rafiei-Emam, A. (2009). Climatic droughts zoning using inverse distance weighted method. Iranian journal of Range and Desert Reseach, 16(2), 274-292. (in Persian)
 
Eslami, H., Salajegheh, A., Khalighi-Sigaroodi, SH., Ahmadi, H., & Ayubi, Sh. (2015). Spatial variability of rainfall erosivity indices using geostatistics in Khouzestan province. Journal of Rain and Watershed Management, 67(3), 393-406. (in Persian)
 
Esmaeili, F. (2009). 2D Projector conversion of an image, recovered image with two interpolation methods; Bilinear Interpolation and Nearest Neighbor. Geomatics National Conference.  May 5. Tehran, Iran. (in Persian)
 
Ezzatabadipoor, H. (2016). Introducing satellite sentinel-2 pictures. Third International Conference on Civil Engineering, Architecture and Urban Design. Sep. 18. Nikan Institute of Higher Education, Tehran, Iran. (in Persian)
 
Golshan, M., Ebrahimi, P., & Esmaliori, A. (2014). Choosing the best method of interpolation for the average zoning of annual temperature in Iran. Journal of Geography and Sustainability of Environment, 14(5), 57-71. (in Persian)
 
Joshi, C., de Leeuw J., van Duren, I. C. (2004). Remote sensing and GIS applications for mapping and spatial modelling of invasive species. XXth ISPRS Congress: Geo-imagery bridging continents. July 12-23. Istanbul, Turkey.
 
Karampoor, F. (2002). Abstract the results of plant protection research in the field of date palm killing in Iran. Technical Report. Hormozgan Agricultural Research Center, Iran. (in Persian)
 
Karampoor, F. (2003). Effect of water spraying, Ditan M45 and sodium diacetate on the wilting and palatal worsening effects. Summary of Articles of the Ninth Specialized Conference of Dates. Sep. 14. Bam, Iran. (in Persian)
 
Karampoor, F., & Pezhman, H. (2003). Investigating the possible involvement of fungal pathogens in the incidence or worsening of wilting and palm killing. Research Report, AREEO, Dates and Tropical Fruit Research Institute of the Country, No. 864/84. (in Persian)
 
Karampoor, F., Farzadfar, Sh., & Eizedpanah, K. (2003).  Investigating the possibility of interference of viral and viral agents in palatability. Research Report, AREEO, National Institute of Plant Protection.
 
Minbashi, M. (2009). Surveying, identification, and preparation of mapping of weed distribution of wheat and barley farms by using Geographic Information System. Research Report, AREEO,  Plant Protection Research Institute of Iran, Weed Research Department. (in Persian)
 
Mirzaei, M., Karampoor, F., & Davoodian, A. (2002). The study of the role of palm straw management factors on the incidence of palm decay. Research Report, AREEO, Hormozgan Agricultural Research Center. (in Persian)
 
Mirzaee, S., Ghorbani-Dashtaki, Sh., Mohammadi, J. Asadi, H., & Asadzadeh, F. (2016). Trend surface analysis and its effects on variogram modeling and mapping of some soil properties. Journal of Water and Soil Conservation, 23(1), 137-153.
 
Najafinia, M., & Azadvar, M. (2002). Isolation of fungal agents with delayed clogging complication in Jiroft, Kahnouj and Bam areas. Summary of Articles of the 8th Specialty Dates Conference. Sep. 20. Bam, Iran. (in Persian)
 
Panagopoulos, T., Jesus, J., Antunes, M., Beltrao, J. (2006). Analysis of spatial interpolation for optimising management of a salinized field cultivated with lettuce. European Journal of Agronomy, 24, 1-10.
 
Pezhman, H. (2001). Date Guide (Planting, Maintenance and Harvesting). Ministry of Agerculture-Jahad. Agricultural Education Publishing Center. (in Persian)
 
Pezhman, H., & Hajian, S. (2002). Performance report of the third tropical date and tropical research institute. Journal of Palm, 101, 43-54.
 
Pezhman, H., Roshan-Sarvestani, V., & Rahkhodaei, A. (2004). Effects of different types of thinning and cover on the wilting and worsening of Mazafati date cluster in Jiroft area. Journal of Iranian Horticultural Science and Technology, 5(4), 215-230.
 
Poozesh-Shirazi, M. R., Khademi, R., & Dehmollaei, M. (2003). Investigation on the effect of some meteorological factors on drying blossom of date palm in Bushehr province. Ninth Specialty Conference of Dates. Sep. 14. Bam, Iran. (in Persian)
 
Rahkhodaei, E. (2015). How to treat the wilting and drying blossom of date palm. Research Report. No. 472. The Dates and Semi-Tropical Fruits Research Institute, AREEO. (in Persian)
 
Rahkhodaei, A., & Pezhman, H. (2007). Effect of temperature and relative humidity on the wilting and dryness of Mazafati date cluster in Jiroft area. Iranian Journal of Horticultural Science and Technology, 8(3), 149-160.
 
Saberi, A., & Soltani-Gerdefaramarzi, S. (2017). Evaluation of geostatistical methods in mapping the severity of the drought in West Azerbaijan province. Journal of Irrigation Engineering and Water, 27(7): 151-167.
 
Sarhaddi, J. (2002). Effect of texture and soil salinity on the drought stress condition of date cluster. Eighth Specialty Conference of Dates.  Sep. 20. Bam, Iran. (in Persian)
 
Shekofteh, H., & Nikpoor, M. (2016). Effect of calcium and potassium foliar application on palatability. Journal of Horticulture (Agricultural Science and Technology), 30(3), 358-365.
 
Zhu, A. X. (2016). Resampling, Raster. International Encyclopedia of Geography: People, the Earth, Environment and Technology. Haardback. John Wiley & Sons Inc.