نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران

2 دانشیار موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

اجرای روش­های کم­خاک­ورزی و بی­خاک­ورزی علاوه بر اینکه باعث افزایش حاصلخیزی خاک می­شود، کاهش مصرف انرژی و هزینۀ تولید را در زراعت گندم به­دنبال دارد. به‌منظور بررسی مقدار انرژی نهاده و ستانده، شاخص­های انرژی و عملکرد گندم در روش­های مختلف خاک­ورزی حفاظتی در کشت گندم آبی، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی طی دو سال زراعی 92 - 91 و 93- 92 اجرا شد. فاکتور­های اصلی آزمایش عبارت بودند از: 1) گاوآهن برگرداندار+ دیسک (روش مرسوم)، 2) کم خاک‌ورزی با چیزل پکر، 3) کم خاک‌ورزی با گاو آهن مرکب و 4) بدون خاک‌ورزی. در قطعه زمین آزمایشی تناوب ذرت- گندم اجرا شد. عملکرد بیولوژیکی و دانه، میزان مصرف سوخت، مقدار انرژی نهاده­های به­کار گرفته شده، انرژی ستانده و شاخص­های انرژی، اندازه­گیری شد. نتایج بررسی­ها نشان می­دهد که روش خاک­ورزی اثر معنی­داری بر عملکرد دانۀ گندم در سطح 5 درصد ندارد. مصرف سوخت در تیمارهای 1،2، 3 و 4 به­ترتیب عبارت بودند از: 46/80، 46/31، 33 و 5/14 لیتر بر هکتار. بیشترین و کمترین بهره­وری انرژی با 075/0 و 062/0 کیلوگرم محصول به­ازای مصرف هر مگاژول انرژی به­ترتیب در تیمارهای کشت مستقیم و روش مرسوم دیده می­شود. مصرف انرژی در تیمارهای مرسوم، چیزل پکر، گاو آهن مرکب و بی­خاک­ورزی به­ترتیب 57670، 50849، 50949 و 47609مگاژول در هر هکتار به‌دست‌ آمده است. بهترین گزینه از نظر شاخص­های انرژی روش کشت مستقیم است.

کلیدواژه‌ها

Behrouzi-Lar, M. 1991. Managment of Tractors and Agricultural Machinary. University of Tehran Pub. Iran. (in Persian)
 
Bonary, F., Mazzo, M. and Peruzz, A. 1995. Effect of Consumption and minimum tillage on winther oil seed rape in a sandy soil . Soil Till. Res.33, 91-108
 
Khademi, Z., Balali, M., Asadi, F., Shahbazi,K., Rezaee, H., Feizollahzadeh, M., Bazrgan, K. and Tehrani, M. M. 2011. Increasing of macro element fertilizers and investigating of sulfur ana magnesium role on yield increase and improvement of wheat quality. Research Report. Water and Soil Resarch Institute, Karaj, Iran. (in Persian)
 
Kiani, S. H. and Houshyar, E. 2012. Energy consumption of rained wheat production in conventional and conservation tillage systems. Int. J. Agric. Crop. Sci. 4, 213-219.
 
Kitani, O., Junghbluth, R. M. and Ramdani, A. 1999. CIGR Handbook of Agricultural Engineering. V5. Energy and Biomass Engineering. American Socity of Agricultural Engineers.
 
Koustic, S., Filipov, D., Gospodari, Z., Husnjak, S., Kovacev, I. and Copec, K. 2005. Effect of different soil tillage systems on yield of maize, winter wheat and soybean on Albic Luvistol in north-west Slovani. Cent. Eur. Agric. 6 (3): 241-248.
 
Ozkan, B., Akcaoz, H. and Karadeniz, F. 2004. Energy requirement and economic analysis of citrus production in Turkey. Energy Convers. Manag. 45, 1821-1830.
 
Rouzbeh, M., Almasi, M. and Hemmat, A. 2001. Evaluating and comparison of required energy at tillage methods in corn. Nat. Resour. Agric. Sci. 9(1): 17-28. (in Persian)
 
Sayadian, K. and Beheshti, A. 2005. No tillage and its Challenges. Razi University Press. (in Persian)
 
Sharma, A. R. and Behra, U. K. 2008. Modern consepts of agriculture: Conservation tillage. Indian Agricultural Reserch Institute. New Dehli, No, 110012, 2008.
 
Singh, K. P., Ved, P., Srinivas, K. and Srivastva, A. K. 2008. Effect of tillage management on energy-use efficiency and economics of soybean (Glycine max) based cropping systems under the rainfed conditions in North-West Himalayan Region. Soil Till. Rese. 100, 78-82.
 
Titi, F. T. 2003. Soil Tillage in Agroecosystems. C.R.C. Press. Tylor & Francis Group.
 
Younesi-Alamouti, M. and Sharifi, A. 2012. Investigating and determining of required power,
fuel consumption and some soil properties in several tillage methods. J. Agric. Mach. Eng. 2(1): 11-18. (in Persian)